Ung thư phổi

Ung thư phổi không tế bào nhỏ là gì?

Ung thư phổi tế bào nhỏ là gì?

UNG THƯ PHỔI LÀ GÌ Ung thư phổi là bệnh lý ác tính mà tế bào ung thư bắt nguồn từ biểu mô phế quản, tiểu phế quản, phế nang hoặc từ các tuyến của phế nang. Ung thư phổi được chia làm 2 loại chính: - Ung thư phổi không tế bào nhỏ: chiếm khoảng 80-85% ung thư phổi, gồm các nhóm: + Ung thư biểu mô tuyến + Ung thư biểu mô vảy + Ung thư biểu mô tế bào lớn - Ung thư phổi tế bào nhỏ: chiếm khoảng 10-15% ung thư phổi - Ngoài ra còn có các loại mô bệnh học khác ít gặp hơn như: u carcinoid, ung thư biểu mô dạng tuyến nang, u lympho, sarcoma…  

I. TỔNG QUAN Ung thư phổi (UTP) là bệnh lý thường gặp và phổ biến ở cả hai giới, đứng thứ  hai về tỷ lệ mắc mới năm 2020. Ung thư khởi phát khi các tế bào của cơ thể phát triển và nhân lên một cách không kiểm soát. Ung thư có nguồn gốc từ phổi được gọi là ung thư phổi nguyên phát. Nó có thể lây lan đến bạch huyết hạch, não, tuyến thượng thận, gan và xương. Khi ung thư có nguồn gốc một bộ phân khác của cơ thể và lan tràn sang phổi, nó được gọi là ung thư thứ phát hoặc di căn ở phổi. Có hai loại chính của UTP: UTP không tế bào nhỏ chiếm 85% các trường hợp UTP và UTP tế bào nhỏ chiếm 15%. UTP tế bào nhỏ thường di căn nhanh hơn UTP không tế bào nhỏ. Nguyên nhân của UTP chưa được khẳng định chắc chắn, các yếu tố được liệt kê dưới đây được biết đến là có thể làm tăng nguy cơ mắc UTP:

Ung thư phổi (UTP) là bệnh ung thư phổ biến nhất trên toàn cầu và là nguyên nhân gây tử vong do ung thư thường gặp nhất. Tại Việt Nam ghi nhận năm 2018, số ca mắc mới là 23,6 nghìn ca, lớn thứ hai chỉ sau ung thư gan. UTP được chia thành hai nhóm chính là UTP tế bào nhỏ (UTPTBN) và UTP không tế bào nhỏ (UTPKTBN), trong đó UTPKTBN chiếm 80-85%. Do tính chất ác tính của bệnh, đa số các bệnh nhân phát hiện và đến viện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, thể trạng người bệnh yếu, điều này làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.3 Gần đây, với sự ra đời và tiến bộ nhanh chóng của y học chính xác (Precision medicine) hay y học cá thể hoá (Personalized medicine), điều trị UTP đã có những bước tiến đáng kể với sự xuất hiện của liệu pháp điều trị nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch, bên cạnh những phương pháp cơ bản như hoá chất và xạ trị.

1. ĐẠI CƯƠNG Ung thư phổi là một trong 3 ung thư thường gặp nhất và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư ở phạm vi toàn cầu. Theo GLOBOCAN 2020, tại Việt Nam, ung thư phổi đứng hàng thứ hai ở cả 2 giới, chỉ sau ung thư gan ở nam và ung thư vú ở nữ. Ước tính mỗi năm có khoảng > 26.000 trường hợp mới mắc (>18.500 nam và >7.500 nữ) và tử vong khoảng 23.700 bệnh nhân. Ung thư phổi được chia thành hai loại chính là ung thư phổi tế bào nhỏ (small cell lung cancer) - chiếm khoảng 10 - 15% và ung thư phổi không tế bào nhỏ (non small cell lung cancer): chiếm khoảng 85%. Ung thư phổi không tế bào nhỏ được gây ra bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ: • Thuốc lá: ước tính 80 - 90% ung thư phổi liên quan đến thuốc lá. Nguy cơ ung thư phổi tăng theo thời gian và số lượng thuốc lá. Một người hút một gói thuốc mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư phổi gấp 20 lần người không hút thuốc. Nguy cơ ung thư phổi do hút thuốc thụ động cũng được ghi nhận: người sống cùng nhà với người hút thuốc tăng 30% nguy cơ ung thư phổi so với người không cùng hoàn cảnh. • Tiếp xúc amian: người hút thuốc có tiếp xúc amian có nguy cơ cao gấp 90 lần người không tiếp xúc. • Bụi phóng xạ và radon: làm tăng nguy cơ ung thư phổi, người tiếp xúc với mức độ radon cao tại nhà ở để mắc ung thư phổi • Nhiễm khuẩn: Siêu vi bướu nhú ở người (Human papilloma virus (HPV) được quy cho là một nguyên nhân gây ung thư phổi. • Di truyền: một vài đột biến di truyền là yếu tố liên quan. Đột biến T790M xảy ra trên tế bào mầm kèm theo ung thư biểu mô tuyến của phổi. • Ô nhiễm không khí: khói bụi trong không khí ô nhiễm có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, đặc biệt là ung thư biểu mô tuyến. Tỷ lệ tử vong do ung thư phổi cao do bệnh thường được chẩn đoán vào giai đoạn tiến xa nên cần tăng cường hiệu quả hoạt động tầm soát, phát hiện sớm ung thư phổi. Gần đây chụp cắt lớp điện toán xoắn ốc năng lượng thấp được chấp thuận như biện pháp tầm soát cho đối tượng nguy cơ cao (trên 55 tuổi, hút thuốc lá nhiều năm trên 30 gói/năm). Hút thuốc lá - nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi